Khi mà các doanh nghiệp chuẩn bị kế hoạch hành động đối mặt với những thách thức bên ngoài tác động như đổi mới công nghệ, đổi mới sáng tạo,… thì họ vẫn không quên tìm hiểu các khái niệm về tâm lý khác nhau để phát hiện tiềm năng cũng như nâng cao năng lực làm việc của đội ngũ nhân viên.
Trí tuệ cảm xúc – thuật ngữ ra đời từ năm 1964 trong một bài báo cáo khoa học của Michael Beldoch (và sau đó được biết đến rộng rãi hơn trong cuốn sách cùng tên của Daniel Goleman năm 1995).
Thực tế chứng minh rằng, các doanh nghiệp chú trọng phát triển năng lực thiên về cảm xúc cho nhân viên sẽ nhanh chóng đạt được thành công hơn do đã khai phóng được tiềm năng bên trong họ. V
Vậy, với thuật ngữ không mấy xa lạ này, bạn hiểu định nghĩa của “Trí tuệ cảm xúc” là gì?
Tại sao nó lại được các Giám đốc nhân sự quan tâm? Và tại sao nhiều người khuyên bạn nên đưa “Trí tuệ cảm xúc” vào hồ sơ xin việc như một thế mạnh của bản thân?
Trí tuệ cảm xúc là gì?
Nếu tìm kiếm trong từ điển định nghĩa “Trí tuệ cảm xúc”, bạn sẽ nhận được định nghĩa như sau: là tất cả năng lực nhận thức, điều khiển và thể hiện cảm xúc của một người, cũng như ‘duy trì các mối quan hệ cá nhân một cách thận trọng và thấu cảm’.
Nói cách khác, đây là khả năng nhận thức cảm xúc của bản thân và cảm xúc của người khác.
Định nghĩa nghe có vẻ đơn giản nhưng để thực sự là người có trí tuệ cảm xúc thì không nhiều người khẳng định bản thân mình có. Trí tuệ cảm xúc đặc biệt rất khó để định lượng so với “người anh em chỉ số của nó” là chỉ số thông minh (IQ – intelligence quotient).
Tại sao giới nhân sự lại nói “Trí tuệ cảm xúc” quan trọng trong môi trường làm việc?
Thực sự, trí tuệ cảm xúc được đánh giá là liên quan đến tất cả các hoạt động, các vai trò mà bạn trải qua trong một ngày, vậy đâu là những cách thức mà “trí tuệ cảm xuất” xuất hiện trong môi trường làm việc của chúng ta?
1. Thành công của môi trường làm việc dựa trên sự tương tác của con người
Hầu hết các môi trường làm việc đều được tạo nên từ sự đa dạng của lực lượng lao động từ kĩ năng đến các năng lực cạnh tranh khác, và họ làm việc cùng nhau để đạt được mục đích chung của doanh nghiệp. Và điều làm nên sự ăn ý này chính là khả năng của nhân sự, là bản chất con người, làm việc chung cùng nhau.
Sự ăn ý này thường thể hiện trong các kỹ năng mềm quan trọng cần cho thế kỉ 21 như làm việc nhóm và giao tiếp đa văn hóa (những kỹ năng này đều có liên kết “mật thiết với trí tuệ cảm xúc).
Chẳng hạn trong làm việc theo nhóm sẽ liên quan đến hoạt động hiểu người khác, cũng như biết cách trau dồi và duy trì các mối quan hệ. Nó cũng bao gồm khả năng tự quản lý và tự thúc đẩy để đóng góp hiệu quả cho bức tranh rộng lớn hơn của doanh nghiệp. Trí thông minh cảm xúc là bản chất của tất cả các kỹ năng và phẩm chất, do đó nó mang đến cả những tương tác nhỏ nhất trong công việc mà đôi khi bản không để ý đến.
2. Khía cạnh cơ bản của năng lực lãnh đạo
Là một người lãnh đạo, bạn sẽ phải có trách nhiệm với rất nhiều con số trong tài chính cũng như nguồn tài nguyên trong nội bộ doanh nghiệp mình. Tuy nhiên, nguồn tài nguyên quý giá nhất trong một doanh nghiệp chính là con người – những người đang đồng hành cùng người lãnh đạo, và cách người lãnh đạo đó quản lý cũng như tạo cơ hội phát triển năng lực cho nhân viên của mình.
Trọng tâm là, quản lý con người về cơ bản chính là khả năng thể hiện và nhận thức cảm xúc một cách thường xuyên. Người lãnh đạo nên hiểu đâu là thế mạnh của nhân viên mình, và thế mạnh đó đóng góp được gì cho sự phát triển chung của nhóm, của doanh nghiệp – đó là một phần của trí tuệ cảm xúc. Thấu hiểu (hay đồng cảm) là một phẩm chất lãnh đạo quan trọng, khi được áp dụng đúng cách và thường xuyên, sẽ đảm bảo được sự trung thành trong nhóm, doanh nghiệp.
Thông qua việc thấu hiểu người khác đang nghĩ gì và cảm thấy như thế nào, sẽ thật dễ dàng cho các nhà lãnh đạo đưa ra những quyết định tốt hơn, cũng như nhận được sự tôn trọng từ những “người bạn” đồng hành.
Không chỉ thấu hiểu người khác, người lãnh đạo cần thấu hiểu bản thân mình, bằng cách nhận ra được đâu là giới hạn của bản thân, năng lực tiềm ẩn. Nhờ đó, nhà lãnh đạo có thể đánh giá và kiểm soát tốt hơn khối lượng công việc của mình, đảm bảo rằng bản thân sẽ không chịu quá nhiều áp lực, và có thể kiểm soát tốt bản thân cũng như nhiệm vụ chung của nhóm, doanh nghiệp.
3. Vấn đề sẽ xảy ra khi “vắng mặt” trí tuệ cảm xúc trong môi trường làm việc
Như đã đề cập ở trên, sự thân thiện trong môi trường làm việc, các hoạt động kết hợp hài hòa trong doanh nghiệp luôn tồn tại “sự có mặt” của trí tuệ cảm xúc. Nếu thiếu đi hay không tồn tại trí tuệ cảm xúc nơi làm việc, tất cả những khía cạnh xấu nhất sẽ “lộ diện” như quấy rối tình dục, bắt nạt hay phân biệt đối xử. Và tất nhiên, các công việc trong doanh nghiệp hay nhóm sẽ không hoàn thành tốt nếu như những vấn đề xấu xảy ra ảnh hưởng đến năng suất làm việc của các thành viên.
Tuy nhiên, trí tuệ cảm xúc “vắng mặt” trong doanh nghiệp không chỉ là lỗi của người quản lý, tất cả mọi người – là một phần của doanh nghiệp phải là những người chủ động thấu hiểu và đồng cảm cho đồng nghiệp, đối xử với nhau công bằng với nhau, như thế, mới tạo nên một tập thể bền vững và thành công.
Trong một vài trường hợp, văn hóa xấu được tạo dần theo thời gian một cách vô thức thì rất khó thay đổi. Văn hóa này vô tình tạo ra một ảnh hưởng tiêu cực trong môi trường làm việc, nghiêm trọng hơn là những người trong một nhóm với nhau luôn xảy ra mâu thuẫn, vì thế cản trở sự sáng tạo trong doanh nghiệp.
Do đó, trong thời gian gần đây, rất nhiều doanh nghiệp, tổ chức đã dành nhiều thời gian tìm hiểu các vấn đề đang tồn tại trong doanh nghiệp của mình và giải quyết bằng cách phát triển, quảng bá văn hóa công ty. Bằng cách đó, mọi cá nhân trong một tổ chức sẽ thấu hiểu những hành vi của đồng nghiệp mình, đồng thời cũng có những cư xử đúng mực nơi công sở.
4. Công cụ tuyển dụng hiệu quả
Đối với những quản lý nhân sự, trí tuệ cảm xúc (EI) được xem như một tiêu chí quan trọng trong tuyển dụng. Xét cho cùng, trong khi bằng cấp, trình độ và điểm đánh giá có thể cho chúng ta cái nhìn chi tiết về năng lực của ứng cử viên khi đảm nhận vị trí tuyển dụng. Tuy nhiên, để tìm hiểu xem ứng viên có phù hợp với doanh nghiệp không thì lại là một chuyện hoàn toàn khác.
Vì thế trong suốt quy trình tuyển dụng, ứng viên được cá nhà tuyển dụng đánh giá cẩn thận về sự thích hợp của họ đối với văn hóa công ty. Thật vây, hệ thống câu hỏi trong những buổi phỏng vấn tuyển dụng cũng được đặt ra nhằm trả lời câu hỏi ứng viên có phù hợp với công ty hay không. Thông qua đó, nhà tuyển dụng sẽ đánh giá ứng viên dựa trên những câu trả lời mang trí tuệ cảm xúc để thể hiện họ là người mà nhà tuyển dụng đang tìm kiếm. Với hệ thống câu hỏi này mang tính định hướng này sẽ đảm bảo doanh nghiệp – dù lớn hay nhỏ – đều có thể tìm đúng người.
Vì thế, là ứng viên, bạn sẽ làm gì để thu hút sự chú ý cũng như thể hiện sự thích hợp của bản thân đối với công ty ứng tuyển, ngoài bằng cấp và năng lực?
5. Cần thiết cho sự thành công của sự nghiệp
Nếu hiện nay chúng ta vẫn chưa nhận ra, EI có sức lan tỏa ở hầu hết các khóa canh trong công việc (và dĩ nhiên là trong đời sống cá nhân của chúng ta). Nó là nền tảng cơ bản cho các mối quan hệ đồng nghiệp, thấu hiểu bản thân cả về động lực và điểm yếu, để từ đó giữ cho bản thân luôn trong trạng thái làm việc tốt nhất. Tóm lại, nếu không có trí tuệ cảm xúc, chúng ta sẽ không tiến xa được trong con đường sự nghiệp.
Cho dù thành công đến từ việc thăng tiến, xây dựng một doanh nghiệp thành công, hay đơn giản là có được công việc mơ ước, điều đó không quan trọng. Khả năng thấu hiểu bản chất con người luôn là điều cần thiết để chúng ta đạt được mục tiêu đề ra.
“Biết người biết ta, trăm trận trăm thắng” là một ví dụ điển hình về tầm quan trọng của trí tuệ cảm xúc trong công việc và trong cuộc sống. Chúng ta có thể học nhiều bằng cấp, có nhiều năm kinh nghiệm trong công việc mình đang làm, nhưng điều đó ai cũng có thể thực hiện được nếu kiên trì. Chỉ có thấu hiểu con người, bạn mới có thể đạt thành công dài hạn trong cuộc sống và công việc.
Vì thế, hãy tiếp tục phát triển mối quan hệ của bản thân dựa vào trí tuệ cảm xúc, và luôn ý thức tầm quan trọng của EI đối với bản thân và môi trường làm việc xung quanh chúng ta.
Vì xét cho cùng, trí tuệ cảm xúc sẽ làm cho cuộc sống ta tốt hơn, tích cực hơn, vì thế tại sao không ngay hôm nay, sống chậm lại, nhìn lại bản thân và những người xung quanh mình và tự hỏi: Mình đã đối xử tốt với bản thân và đã thấu hiểu cho sự khó khăn của đồng nghiệp chưa?
Tham gia sự kiện “Emotional Intelligence” do cộng đồng Lead The Change tổ chức với diễn giả là chị My Holland – CEO Creator of Extraordinary Opportunities, EQuest Asia Pty Ltd
