Chiều thứ sáu và đồng hồ đang tích tắc. Bạn đang làm việc cật lực với đống sách vở để hoàn thành bài tập trước thời hạn năm giờ. Bạn vừa làm vừa âm thầm tự trách mình vì đã không bắt đầu nó sớm hơn. Làm sao chuyện này lại xảy ra? Có chuyện gì với mình vậy?
Chà, đã có những giờ đồng hồ rảnh rỗi bạn dành để đọc lại email và kiểm tra mạng xã hội, “chuẩn bị” quá mức, nghỉ giải lao quá nhiều và dành thời gian cho các nhiệm vụ khác mà bạn có thể để lại “an toàn” cho tuần tới.
Nếu nghe có vẻ quen thuộc với bạn, thì bạn không một mình. Điều quan trọng là “cái bẫy này” giữ bạn lại bao lâu.
Trong bài viết này, chúng ta hãy tập trung vào 2 câu hỏi chính:
- Tại sao trì hoãn lại xảy ra với hầu hết chúng ta?
- Những cách khắc phục nào để chúng ta có thể quản lý công việc hợp lý?
TRÌ HOÃN CÓ GIỐNG NHƯ LƯỜI BIẾNG?
Cái bẫy này thường xuyên bị hiểu lầm là lười biếng, nhưng sự thật là chúng hoàn toàn khác nhau.
Trì hoãn là một hành động tích cực hơn – bạn chọn làm một việc khác thay vì nhiệm vụ mà bạn biết bạn nên làm. Ngược lại, sự lười biếng cho thấy sự thờ ơ, không hoạt động và không sẵn sàng hành động.
Thói quen này thường liên quan đến việc bỏ qua một nhiệm vụ khó chịu, nhưng có thể quan trọng hơn, cho một nhiệm vụ thú vị hơn hoặc dễ dàng hơn. Nhưng nếu bạn nhượng bộ trước sự cám dỗ này có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng.
Ví dụ: ngay cả những “tập phim” nhỏ của sự trì hoãn cũng có thể khiến chúng ta cảm thấy lầm lỗi hoặc xấu hổ. Nó có thể dẫn đến giảm năng suất và khiến chúng ta bỏ lỡ việc đạt mục tiêu của bản thân. Nếu chúng ta trì hoãn trong một thời gian dài, chúng ta có thể trở nên mất hứng thú và vỡ mộng với công việc của mình. Điều này có thể dẫn đến trầm cảm và thậm chí mất việc, trong những trường hợp xấu nhất.
NHỮNG CÁCH KHẮC PHỤC TRÌ HOÃN
Giống như những thói quen, trì hoãn cũng có thể loại bỏ bằng cách rèn luyện. Theo dõi những bước hiệu quả bên dưới để có thể “xử lí” và ngăn chặn cái bẫy này nhé.
BƯỚC 1: Ý THỨC
Một khi bắt đầu trì hoãn bộ não sẽ lừa dối bạn. Những suy nghĩ sau sẽ xuất hiện : “tí nữa mình làm”.
Bạn cũng có thể đang bước vào bẫy trì hoãn nếu bạn:
- Đổ đầy ngày của bạn với các nhiệm vụ chưa mật thiết.
- Để một nhiệm vụ trong “to-do list” quá lâu, mặc dù nó quan trọng thế nào.
- Đọc email nhiều lần trong ngày mà không đưa ra quyết định phải làm gì với chúng.
- Bắt đầu một nhiệm vụ ưu tiên và sau đó đi pha cà phê.
- Dành thời gian của bạn với các nhiệm vụ không quan trọng mà người khác yêu cầu bạn thực hiện, thay vì tiếp tục với các nhiệm vụ quan trọng đã có trong danh sách của bạn.
- Chờ đợi dài dẳng để có “tâm trạng phù hợp” hoặc chờ “thời điểm thích hợp” để giải quyết nhiệm vụ.
Bạn sẽ “thông qua” những suy nghĩ này một cách hời hợt. Khi bạn nhận thức được một kết quả tồi tệ đang xảy ra với bạn. Lúc đó, bạn mới cố gắng khống chế và chiến thắng được thói quen trì hoãn.
Có một mô hình nhận thức gọi là ABCDE mà chúng tôi muốn giới thiệu cho bạn. Mô hình này được nhà tâm lý học người Mỹ Ellis tạo ra. Đây là một phương pháp hữu ích có thể giúp bạn vượt qua thói quen trì hoãn.
Vậy mô hình này sẽ giúp ta vượt qua thói quen trì hoãn như thế nào?
A (aversive hoặc activating): sự việc phát sinh
B (believe): suy nghĩ của bạn đối với sự việc đó
C (consequence): kết quả
D (disputing): phản tư, tự nhìn nhận lại vấn đề
E (effect): hiệu quả
Ví dụ: A-một nhiệm vụ deadline vào thứ 4 tuần sau
B-cách nghĩ của bạn “đợi đến thứ 3 tuần sau hãy làm”.
C-kết quả cho suy nghĩ ấy: “đến thứ 3 tuần sau tuy hơn gấp nhưng mình có đến một ngày để hoàn thành mà”.
D-chấp vấn lại “tại sao phải đợi đến thứ 3 tuần sau?”, “đợi đến thứ 3 tuần sau tốt chỗ nào?”, “làm như vậy không phải mình càng lo lắng hơn sao?”
Chú ý là suy nghĩ về B chứ không phải về A bạn sẽ được E. Tức là: “sao giờ phải trì hoãn đến tận thứ 3? Bây giờ làm thì chỉ mất 3 tiếng là xong. Như vậy, mấy ngày tới mình không phải sẽ càng nhẹ nhõm hơn ư?”
Như vậy, B mới ra đời rồi.
BƯỚC 2: HÀNH ĐỘNG
Hành động là cách khắc phục sự trì hoãn hiệu quả nhất.
Bạn cần hiểu lý do tại sao bạn chần chừ trước khi bạn có thể bắt đầu giải quyết nó.
Chẳng hạn, bạn đang lảng tránh nhiệm vụ ưu tiên vì nó nhàm chán hoặc khó chịu? Nếu vậy, hãy thực hiện các bước để nhanh chóng thoát khỏi nó, để bạn có thể tập trung vào các khía cạnh công việc mà bạn thấy thú vị hơn.
Tổ chức kém có thể dẫn đến sự trì hoãn. Hãy lập ra danh sách việc cần làm và tạo lịch trình hiệu quả. Những công cụ này giúp bạn sắp xếp các nhiệm vụ của mình theo mức độ ưu tiên và thời hạn.
Bạn vẫn có thể cảm thấy choáng ngợp trước những nhiệm vụ, mặc dù bạn đã sắp xếp chúng? Bạn có lẽ sẽ nghi ngờ về khả năng của mình và lo lắng về việc thất bại, vì vậy bạn dời lịch nhiệm vụ và tìm sự thoải mái khi làm những công việc mà bạn cảm thấy có khả năng hoàn thành.
Một số người vừa sợ thành công vừa sợ thất bại. Họ nghĩ khi thành công sẽ làm họ bị ngập trong các yêu cầu và đảm nhận nhiều nhiệm vụ hơn. Những người cầu toàn thường là người trì hoãn. Vì họ thường thà tránh làm một nhiệm vụ khó chịu, họ không muốn có kết quả không hoàn hảo xảy đến với họ.
Một nguyên nhân chính khác của sự trì hoãn là việc ra quyết định kém. Nếu bạn không thể quyết định phải làm gì, bạn có thể sẽ ngừng nhiệm vụ trong trường hợp bạn làm sai thay vì phải “sửa chữa” nó.
Hành động: hãy giải quyết các nhiệm vụ ngay khi chúng phát sinh, thay vì để chúng tích tụ trong một ngày khác.
BƯỚC 3: ĐIỀU CHỈNH
Chần chừ là một thói quen – một hành động lặp đi lặp lại và đã ăn sâu vào tâm trí bạn. Điều này có nghĩa là bạn không thể “phá vỡ” nó chỉ qua một đêm. Thói quen chỉ dừng lại khi bạn tránh thực hành và rèn luyện chúng, vì vậy hãy thử càng nhiều chiến lược càng tốt để tạo cho bản thân cơ hội thành công cao nhất có thể.
Hãy tránh những chuyện lặt vặt làm phân tán sự chú ý của bạn: xem điện thoại, ăn vặt… Lúc nào cũng bị những chuyện nhỏ nhặt làm trì hoãn chuyện quan trọng.
Hãy tha thứ cho bản thân vì những sự trì hoãn trong quá khứ: bạn có thể điều chỉnh lại tâm trạng của mình. Ví dụ như dành ra 5 phút để tĩnh tâm không suy nghĩ linh tinh nữa. Vì các nghiên cứu cho thấy, tự tha thứ có thể giúp bạn cảm thấy tích cực hơn và giảm khả năng trì hoãn trong tương lai.
Bên cạnh đó chúng ta cũng cần dùng đến những biện pháp tâm lý như ngồi thiền để thiết lập sự nhẫn nại và sự bền bỉ.
Khi nhẫn nại và bền bỉ đã được nội tâm hóa thành tính cách, bạn sẽ phát hiện ra cuộc sống của mình dường như đạt đến một “cảnh giới” khác.
BƯỚC 4: CHẤP NHẬN BẢN THÂN
Bạn cần cho mình một vài đánh giá tích cực, nhìn thấy sự tiến bộ mỗi ngày đồng thời không ngừng khích lệ bản thân. Lúc này, bạn sẽ nhận ra mỗi sự nỗ lực của mình đều mang lại hiệu quả. Bạn có thể làm được. Hãy một lần nghĩ rằng, mình có thể làm được một điều gì đó có vẻ khó.
Hãy tự hứa với mình một phần thưởng: Nếu bạn hoàn thành một nhiệm vụ khó khăn đúng hạn, hãy tự thưởng cho mình một món ăn, chẳng hạn như một lát bánh ngọt hoặc trà sữa từ quán trà sữa yêu thích của bạn.
Nhờ ai đó “kiểm tra” bạn: Áp lực ngang hàng! Đây là nguyên tắc đằng sau các nhóm tự lực. Nếu bạn không có ai để hỏi, một công cụ trực tuyến như Procaster có thể giúp bạn tự giám sát.
Những việc mà chúng ta làm trong cuộc sống hằng ngày, lúc tận hưởng nó cũng là lúc bạn đang thực hành vô cùng tốt.
Vì vậy, học cách chấp nhận bản thân mình rồi mới có thể thay đổi để tốt hơn.
BƯỚC 5: HIỆN THỰC HÓA
Nếu bạn vượt qua được sự trì trệ và chủ động mọi thứ theo đúng kế hoạch cuộc sống của bạn sẽ trở nên hoàn toàn khác.
Tự mình hiện thực hóa có nghĩa là bạn hoàn toàn tự do làm chủ thời gian của mình. Lúc đó bạn sẽ không bị phân tâm bởi những điều nhỏ nhặt mà hoàn toàn đặt trọn thời gian vào những việc quan trọng.
Có một loại trì trệ bắt đầu từ chủ nghĩa cầu toàn. Nghĩa là bạn chưa dám bắt đầu vì bạn nghĩ mình chưa chuẩn bị tốt cho nó. Vì vậy, bạn bị áp lực rất lớn và mãi chưa dám bắt đầu. Lúc này, bạn có thể sử dụng lời hứa để tự hối thúc bản thân thực hiện hành động.
Muốn thành công thì hãy “ném balo qua tường”.
Có một phép ẩn dụ là “ném balo qua tường”. Đời người sẽ gặp rất nhiều bức tường, khi bạn lựa chon ném balo đi. Điều đó có nghĩa là, bạn đã chặt đứt hết mọi đường lui cho mình. Bạn sẽ không còn cách nào khác việc tự leo qua bức tường tiến về phía trước.
Tiềm năng con người là bí ẩn, để khám phá bí ẩn đó thì có lẽ sẽ cần một chút căng thẳng mỗi ngày. Thành công chưa bao giờ là chuyện một sớm một chiều, nhưng miễn là bạn đi đúng hướng và chăm chỉ thì thành công chắc chắn sẽ đến.
Chỉ có điều, trên con đường thành công, không chỉ có 1 mà là rất rất nhiều bức tường cao.
Sự khác biệt nằm ở việc bạn có dám ném balo qua bức tường đó hay không.
Tổng hợp bởi Cộng đồng Lead The Change
