“Đừng bao giờ quên: Sự tập trung của bạn sẽ quyết định tiến trình của cuộc sống” là lời khuyên mà nhân vật Jedi Master Qui-Gon Jinn đã gửi đến nhân vật Anakin Skywalker trong bộ phim Star Wars đình đám. Và trong thế giới hiện tại, nơi những yếu tố gây phân tâm luôn vây quanh con người, đó cũng là một lời khuyên đáng giá đối với chúng ta.
Công nghệ đã mở đầu thời kì tiến bộ bằng muôn vàn cách thức khác nhau. Nhưng chính nhân tố ấy cũng đã dẫn đến những môi trường làm việc mà email, cuộc họp và hàng loạt điều phiền nhiễu khác luôn bủa vây con người. Vào năm 2010, ông Eric Schmidt, Giám đốc điều hành Google, từng chia sẻ một mối bận tâm của mình với thế giới: “Cứ hai ngày, chúng ta lại tạo ra một lượng thông tin tương đương với những điều loài người có được từ buổi đầu văn minh cho đến tận năm 2003 sau này. Tôi thậm chí đã dành nhiều thời gian để ngạo mạn rằng thế giới này vẫn chưa sẵn sàng cho cuộc cách mạng công nghệ sắp đến”. Liệu chúng ta có đủ khả năng để xử lí khối thông tin ấy, các tác nhân kích thích cùng nhiều sự cám dỗ khác đang ập đến mỗi ngày?
Với một số lượng đáng kể, các cuộc nghiên cứu đã chỉ ra được những vấn đề của thời đại thông tin. Nghiên cứu của trường Đại học Luân Đôn phát hiện chỉ số IQ có thể giảm từ 5 đến 15 điểm khi chúng ta ôm đồm nhiều việc một lúc. Trong quyển “Your Brain at Work” của mình, tác giả David Rock cũng giảng giải rằng hiệu suất có thể giảm xuống tận 50% khi con người chú tâm vào hai công việc cần trí tuệ trong cùng một thời gian. Còn nghiên cứu do Giáo sư Clifford Nass – huyền thoại trường Đại học Stanford thì kết luận sự phân tâm sẽ khiến não người giảm khả năng sàng lọc thông tin.
Không một hướng đi sẵn có nào đủ sức giải quyết triệt để những vấn đề phức tạp trong thời đại thông tin. Thế nhưng, chúng ta vẫn có thể làm những phép thử với vài điều tưởng chừng như vô lý mà một trong số lại đó chính là sự cô độc của bản thân. Lui về phía sau cánh gà của sân khấu cuộc đời ồn ã, việc làm tưởng chừng như hình phạt này lại vô cùng cần thiết để duy trì trạng thái tập trung. Theo quyển “Lead Yourself First”, “cô độc” được định nghĩa là một trạng thái của trí não, một không gian để con người tập trung tư tưởng mà không bị quấy nhiễu bởi những điều cám dỗ và đồng thời được định hình như một nơi dành riêng để tâm trí có thể tự mình giải quyết những vấn đề.
Khả năng tập trung là một lợi thế cạnh tranh trong thế giới hôm nay. Đây là một số đề xuất mà chúng ta có thể vận dụng để duy trì được trạng thái này khi làm việc:
Dành thời gian để cô độc
Nghiêm túc thực hiện điều này như thể bạn đang trong một cuộc họp quan trọng. Nếu bạn không lên kế hoạch và cam kết để chính mình trải qua sự cô độc ấy, những điều quấy nhiễu khác sẽ ngay lập tức khỏa lấp thời gian. 15 phút bỏ túi làm khoảng lặng cho bản thân sẽ vô cùng hiệu quả. Nếu dành ra cả ngày để ngồi lì trong các cuộc họp và trả lời email, bạn sẽ chỉ còn lại một khoảng tâm trí nhỏ để động não nhằm đưa ra các quyết định sáng suốt và lãnh đạo người khác.
Phân tích công việc mà thời gian được tận dụng hiệu quả nhất
Đa số mọi người luôn có vài cuộc hẹn không cần thiết và hoàn toàn có thể bỏ qua. Hầu hết chúng ta sử dụng hao phí nguồn năng lượng của mình vì đã không phân chia thời gian hợp lý cũng như nghiêm túc về những thứ tự công việc ưu tiên.
Hạn chế sự phân tâm
Mạng xã hội, YouTube và những quyền năng vô tận khác của Internet luôn quanh quẩn trong tâm trí chúng ta. Chúng ra sức cám dỗ để mọi người nhấp vào những liên kết có thể làm hao phí thêm năm phút chỉ để đọc một bài báo hoặc xem một đoạn phim. Bạn nên xác định những cách mà Internet đã dùng để cuốn hút, sau đó can thiệp bằng việc đăng xuất khỏi những tài khoản mạng xã hội và chặn một số trang web trong suốt thời gian làm việc, đặc biệt là những địa chỉ thân quen bạn thường lướt qua mỗi khi muốn giải trí nhanh trong “10 phút rảnh” của mình.
Đừng bận đến mức không thể học cách để bớt bận hơn
Một trong những lí do lớn nhất khiến chúng ta gặp khó khăn trong việc tập trung chính là hành động lấp đầy lịch trình của mình bằng quá nhiều cam kết và thường kiên quyết ưu tiên những việc khẩn cấp hơn những việc quan trọng. Cơ hội phát triển và rèn luyện khả năng lãnh đạo tồn tại nhằm nâng cao khả năng thấu hiểu, suy ngẫm và giúp bản thân ngày càng tiến bộ. Đừng để nhịp công việc dồn dập ngăn cản bạn bắt lấy những cơ hội phát triển hiếm có.
Lập một danh sách “Ngưng làm”
Thời gian trong một ngày là có hạn. Một khi danh sách “Phải làm” đầy dần, bạn sẽ không thể tiếp tục thu nhận thêm. Trạng thái cô độc sẽ dành riêng cho bạn khoảng không gian để một mình suy ngẫm về việc làm tận dụng được thời gian tốt nhất, từ đó bạn có được những căn cứ rõ ràng để quyết định cuộc gặp nào mình nên tránh mặt, vai trò nào mình nên từ bỏ và lời mời nào mình nên lịch sự chối từ.
Khối lượng thông tin liên lạc lớn và việc truy cập thông tin tự do của chúng ta đã khiến việc tập trung trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Thế nhưng bất chấp thực tế ấy, có một sự thật khác ta không thể bỏ qua: Cơ hội để chú tâm vẫn còn tồn tại xung quanh. Nhưng chúng ta cần phải nhận diện được chúng và tin tưởng vào lợi thế mà trạng thái cô độc mang lại cho bản thân và cho những ai trong một tập thể mà bạn là người dẫn đầu. Nói cách khác, trước khi bạn dẫn dắt người khác, bản thân nên là người được bạn dẫn dắt đầu tiên.